“Naród, który traci pamięć, traci życie.”
C.K. Norwid

Ludwik Nabielak (1804–1883), urodzony w Stobiernej, poeta, historyk, tłumacz Pana Tadeusza na język niemiecki, uczestnik powstania listopadowego, Belwederczyk, odznaczony Krzyżem Virtuti Militari, działacz Wielkiej Emigracji, towiańczyk. Świadek epoki romantycznej. Przyjaciel Mickiewicza, Słowackiego, Norwida oraz Bielowskiego, Goszczyńskiego i Zaleskiego.

 

Stobierna – Rzeszów

Ludwik Nabielak urodził się 16 grudnia 1804 roku w Stobiernej.

Jego ojciec, Jakub Nabieleg (1772–1826), był Czechem i urodził się na Śląsku. Brał udział w powstaniu kościuszkowskim.

Matka Marianna Maryanowska (1776–1846) pochodziła ze Stobiernej. Z tego małżeństwa urodziło się dziewięcioro dzieci: pięciu synów i cztery córki, z których czworo zmarło w niemowlęctwie. Pozostało trzech synów: Ludwik, Robert, Adolf i dwie córki: Teresa i Klara.

W 1812 roku Nabielak rozpoczął naukę w szkole elementarnej w Głogowie, którą kontynuował w gimnazjum rzeszowskim w latach 1814–1821. W roku 1821 zdał maturę.

Okres lwowski

W roku 1821 Nabielak wyjechał do Lwowa, aby na tamtejszym uniwersytecie studiować prawo. Studiów jednak nie ukończył. Poświęcił się literaturze i historii.

W roku 1826 Nabielak założył we Lwowie Towarzystwo Zwolenników Słowiańszczyzny, którego został prezesem.

Na życie zarabiał jako dziennikarz, krytyk literacki oraz tłumacz z łaciny, greki, czeskiego, ukraińskiego i niemieckiego.

Okres warszawski

Wiosną 1830 Nabielak opuścił Lwów i wyjechał do Warszawy. Na początku maja 1830 roku wszedł w krąg warszawskiego środowiska artystycznego. Wówczas poznał Maurycego Mochnackiego, Józefa Bohdana Zaleskiego, Seweryna Goszczyńskiego, Joachima Lelewela, Piotra Wysockiego, a więc przyszłych belwederczyków.

We wrześniu 1830 Piotr Wysocki, powierzył Nabielakowi stworzenie grupy, która miała zaatakować Belweder – siedzibę Wielkiego Księcia Konstantego. 29 listopada 1830 powzięto decyzję o wybuchu powstania listopadowego. Na czele cywilnych powstańców stanął Nabielak.

1 grudnia 1830 został współzałożycielem Klubu Patriotycznego. W styczniu 1831 wstąpił do Gwardii Honorowej, był wówczas podporucznikiem. Jeszcze w tym samym miesiącu został adiutantem gen. Michała Radziwiłła.

Brał udział w bitwach pod Grochowem (otrzymał Złoty Krzyż Virtuti Militari) i pod Iganiami (13 kwietnia 1831 został awansowany na stopie ń porucznika). W bitwie pod Ostrołęką został ranny. 

W czerwcu 1831 otrzymał awans na stopień kapitana i wrócił do służby frontowej walcząc w korpusie gen. Hieronima Ramorino. 1 września 1831 roku Nabielak otrzymał awans na stopień majora.

W nocy z 16 na 17 września 1831 roku Ludwik Nabielak przekroczył granice Królestwa Polskiego. Udało się mu uniknąć internowania, lecz jego sytuacja w Galicji była trudna. Najpierw mieszkał w dworach w okolicy Biecza. 31 grudnia 1831 udał się przez Węgry do Niemiec i latem 1832 dotarł do Szwajcarii.

W 1832 roku w Warszawie, Najwyższy Sąd Kryminalny zaocznie wydał na niego wyrok śmierci za przygotowanie i udział w powstaniu. Stało się jasne, że dla Nabielaka powrót do kraju stał się niemożliwy.

Wielka Emigracja

Przez Austrię i południowe Niemcy (Bawarię) Ludwik Nabielak przedostał się do Szwajcarii, gdzie spędził pół roku. Tam leczył rany z powstania.

W styczniu 1833 roku przyjechał do Paryża, gdzie koncentrowało się życie polskiej emigracji popowstaniowej. Zetknął się wówczas z Adamem Mickiewiczem, Maurycym Mochnackim, a w 1842 roku wprowadził Juliusza Słowackiego w krąg zwolenników Andrzeja Towiańskiego.

Życie rodzinne

Ożenił się z Zofią Conrad (1822-1897), córką generała francuskiego. Ślub odbył się 17 listopada 1845 roku w Barcelonie. Z tego związku urodzili się synowie: Seweryn i Karol oraz córki: Genowefa i Wanda. Nabielakowie mieszkali w Barcelonie przez 5 lat(1845 – 1850).

W październiku 1850 roku wyjechali na południe Francji, gdzie Nabielak znalazł pracę w kopalni węgla.

W latach 1855 – 1857 mieszkali w Algierii.

Do Paryża Nabielakowie przeprowadzili się w 1861 roku. Tam też w 1883 roku zmarł Ludwik Nabielak i został pochowany na cmentarzu Le Per Lachaise.

Nabielak w literaturze i kulturze polskiej XIX i XX wieku

Dla wielu pokoleń Polaków Nabielak był symbolem walki o niepodległość. Jego postać uwiecznił Adam Mickiewicz w III części Dziadów, Aleksander Fredro w Panu Jowialskim. Pojawia się również w twórczości Stanisława Wyspiańskiego, Seweryna Goszczyńskiego, w eseistyce Andrzeja Kijowskiego.

Należał on do grona tych emigrantów, którzy znali i cenili poezję Cypriana Kamila Norwida, ich znajomość datuje się od roku 1858.

Zebrał imponującą bibliotekę historyczną. Po jego śmierci dysponowała nią żona. Podzieliła zbiory pomiędzy największe ośrodki kultury polskiej: Muzeum im. Czartoryskich w Krakowie, Muzeum Polskie w Rapersvillu oraz Ossolineum we Lwowie.

patron_szkoly.pdf